در كشور ما كه خيلي درباره اين چيزها آمار تهيه نميشود، اما در امريكا آمار دارند كه 40 ميليون نفر از 300 و خوردهاي ميليون آمريكايي سيگاري هستند و از اين بين 70 درصدشان دوست دارند سيگار را ترك كنند … 30 درصد ديگر هم از آن كساني هستند كه اگر بهشان بگويي “ميتونستي با پول سيگارهايت يك هليكوپتر بخري” با گفتن جملهي استراتژيك ” مگه تو كه نميكشي هليكوپتر داري؟” نُطق آدم را در نُطفه كور ميكنند.
داشتيم آمار دود و دَميهاي امريكا را ميگفتيم… 42 درصد از سيگاريهاي امريكايي تا به حال براي ترك كردن سيگار دست به اقداماتي هم زدهاند. در سال 2009 كه دولت امريكا ماليات محصولات دخانياتي را افزايش داد، فروش اين محصولات در امريكا 10 درصد كم شد. البته تمام اين كاهش فروش مربوط به افزايش قيمت نيست، در واقع قسمتي از آن به شيوع پديدهاي به نام سيگار الكترونيك برميگردد. جالب است بدانيد در اين چند ساله كه سيگار الكترونيك تازه مُد شده است بازار جهاني آن رقم قابل توجه 3 ميليارد دلار را وارد قلك خود كرده است و يك پنجم سيگاريها هم آن را حداقل يكبارامتحان كردهاند.
سيگار الكترونيك اولين بار در چين ابداع شد و تا سال ۲۰۰۷ به سبد خانوار دخانياتي مردم اضافه شد. ظاهرش شبيه سيگار مگنا قرمز بود اما باطنش شبيه دستگاه بخور. هدف از ساخت چنين وسيلهاي اين بوده كه تمام حالات سيگار كشيدن شبيه سازي شود با اين تفاوت كه مواد مُضر درسيگار از آن حذف شود.
در كشور ما كه خيلي درباره اين چيزها آمار تهيه نميشود، اما در امريكا آمار دارند كه 40 ميليون نفر از 300 و خوردهاي ميليون آمريكايي سيگاري هستند و از اين بين 70 درصدشان دوست دارند سيگار را ترك كنند … 30 درصد ديگر هم از آن كساني هستند كه اگر بهشان بگويي “ميتونستي با پول سيگارهايت يك هليكوپتر بخري” با گفتن جملهي استراتژيك ” مگه تو كه نميكشي هليكوپتر داري؟” نُطق آدم را در نُطفه كور ميكنند.
داشتيم آمار دود و دَميهاي امريكا را ميگفتيم… 42 درصد از سيگاريهاي امريكايي تا به حال براي ترك كردن سيگار دست به اقداماتي هم زدهاند. در سال 2009 كه دولت امريكا ماليات محصولات دخانياتي را افزايش داد، فروش اين محصولات در امريكا 10 درصد كم شد. البته تمام اين كاهش فروش مربوط به افزايش قيمت نيست، در واقع قسمتي از آن به شيوع پديدهاي به نام سيگار الكترونيك برميگردد. جالب است بدانيد در اين چند ساله كه سيگار الكترونيك تازه مُد شده است بازار جهاني آن رقم قابل توجه 3 ميليارد دلار را وارد قلك خود كرده است و يك پنجم سيگاريها هم آن را حداقل يكبارامتحان كردهاند.
سيگار الكترونيك اولين بار در چين ابداع شد و تا سال ۲۰۰۷ به سبد خانوار دخانياتي مردم اضافه شد. ظاهرش شبيه سيگار مگنا قرمز بود اما باطنش شبيه دستگاه بخور. هدف از ساخت چنين وسيلهاي اين بوده كه تمام حالات سيگار كشيدن شبيه سازي شود با اين تفاوت كه مواد مُضر درسيگار از آن حذف شود. يعني كسي كه اين سيگار الكترونيكي را بكشد فقط ژست سيگار كشيدن را دارد و خبري از توتون و بوي دود و اين چيزهايش نيست. مكانيزم اين سيگارها هم به اين نحو است كه با پُك زدن به آن مايعي كه درونش است گرم شده و تبخير ميشود و در واقع دودي كه از آن بر ميخيزد حاصل بخار شدن آن مايع است. به اين دليل است كه ميگوييم شبيه دستگاه بخور است. سازندگان اين سيگاربرقيها كه ميگويند محصول ما كاملاً بيخطر است و ميتواند طرف را به ترك سيگار هميشگي نزديك كند. اما كساني هم هستند كه به ادعاي اينها شك دارند و پيش خودشان ميگويند اين چه جور تبليغاتي است كه سازندهاش اصرار دارد محصولش موقتي است. شبهاتي هم در مورد به خطر انداختن سلامتي انسان از سوي اين سيگارها مطرح است. در بعضي جاها هم نوجوانان ابتدا با اين سيگارهاي الكترونيكي شروع ميكنند و بعد كه خوششان آمد سيگار واقعي دستشان ميگيرند و مسير معكوس را ميروند. توجيه هم دارد كه اين نوع سيگار هيچ ضرري ندارد و من فقط براي ژستش آن را دود ميكنم. خلاصه اينكه در مورد سيگار الكترونيك هم بحثهايي مطرح است و بهتر است قبل از اينكه آنرا جايگزين سيگار واقعيتان بكنيد 10 نكته راجع به آن بدانيد:
۱- خبري از “آتيش” نيست
با نهايت تأسف ديگر نه ميتوانيد لباس خود و مردم را با نوك سيگار بسوزانيد و نه ميتوانيد از فندك زيپوي خوشگلتان استفاده كنيد. اين سيگارها آتش نميخورند پس دود ازشان در نميآيد. سيگار الكترونيكي از يك باتري ليتيومي، يك مخزن تبخير و يك كارتريج براي پُر كردن مايعي مخصوص تشكيل ميشود و به محض اينكه سيگار را در بياوريد و از ته آن كام بگيريد، باتري روشن شده و مايع داخل كارتريج را گرم ميكند و سر سيگار كه معمولاً يك چراغ LED كوچك قرمز رنگ است را روشن ميكند. چيزي كه از سيگار بيرون ميآيد بخار است نه دود. و در ضمن مونوكسيد كربن هم ندارد. فقط بخاري شبيه بخار خشكشويي از دهان شما بيرون ميآيد.
۲- نيكوتين مايع دارد
سيگار الكترونيك توتون ندارد، دود هم ندارد، اما كجا نوشته كه نيكوتين هم ندارد؟ نيكوتين در اين سيگارها به صورت مايع است. عموماً تركيبي از نيكوتين، طعم دهنده (آدامس يا هندوانه)، پروپلين گليكول (يك حلّال) و يكسري افزودني ديگر. نيكوتين مايع داخل اين سيگارهاي الكترونيكي درجات متفاوتي دارد. بعضيهايش در حد سيگارهاي سنگين نيكوتين دارد و بعضيهاي ديگر به اندازه سيگارهاي لايت و اولترا. همچنين ميتوانيد كارتريجهايش را مثل پرينتر به صورت جداگانه تهيه كنيد. كارتريجهايي كه طعمهاي مختلف داشته باشد و نيكوتين هم يُخ.
۳- حاوي سم است
سيگار توتوني حاوي 7000 ماده شيميايي است كه دكترها ميگويند 69تاي آنها سرطانزاست. اما اگر فكر كرديد سيگار الكترونيك از نظر سلامتي هيچ فرقي با حباب ساز ندارد در اشتباه به سر ميبريد؟ فكر ميكنيد عامل سمي بودنش چيست؟ خيلي فكر نكنيد… نيكوتين مايع.
نيكوتين مايع را از تنباكو ميگيرند اما بر خلاف برگهاي گياه تنباكو، نيكوتين مايع سمي است. بلع، استنشاق و حتي جذب اين مايع توسط پوست باعث آسيب رساندن به بدن ميشود و سمي است. يك دوز كوچك آن ميتواند حتي كُشنده باشد. براي مثال نصف يك قاشق سوپخوري آن ميتواند يك آدم بزرگسال را از پاي در بياورد و يك قاشق چايخوري از آن نيز يك بچه را نفله ميكند. به مجرد اينكه اين سيگارها در امريكا مُد شد، از سال 2010 تا 2014 تعداد تماسهايي كه با اورژانس برقرار شده و در آنها مسمويت با نيكوتين مايع گزارش شده شديداً رو به افزايش است، به طوريكه قبل از سيگار الكترونيك ماهانه يك گزارش مسموميت با نيكوتين مايع گزارش ميشده، اما از سيگار الكترونيك به بعد بُرجي 215 تماس اضطراري در اين رابطه برقرار ميشود. البته 51 درصد از اين مسموميتها مربوط به بچههاي 5 ساله به پايين ميشود كه دور از چشم پدر و مادر ورميدارند نيكوتين مايع را سر ميكشند و آروغ ميزنند.
البته بعضي از فلزات به كار رفته در ساخت اين سيگارها هم ممكن است مواد سمي از خود منتشر كنند. مثل قلع كه گفته ميشود مواد سرطانزا از خود منتشر ميكند.
۴- كنترل كيفيت هم ندارد
با وجوديكه اين سيگارهاي الكترونيكي چيزي نزديك به 7-8 سال است كه در بازار به فروش ميرسند، اما هنوز متخصصان سلامت و ادارات مربوطه بر روي تأثيرات آن بر روي سلامتي شك و ترديدهايي دارند. چيزي كه ما از آن صحبت ميكنيم اين است كه هنوز بزرگترين مراجع كار خبر ندارند داخل اين مايع دقيقاً چه چيزهايي وجود دارد. براي مثال وزارت بهداشت آمريكا در سال 2009 يكسري از اين كارتريجهاي سيگار الكتريك را پيدا كرده بود كه داخل آن علاوه بر نيكوتين مادهاي به نام دياتيلنگليكول، به ميزان بسيار كم، وجود داشت. مادهاي شيميايي و بسيار سمي كه اصولاً بايد داخل ضديخ ماشين پيدا بشود نه داخل كارتريج سيگار.
حتي چندان انتظار نداشته باشيد ميزان نيكوتين درج شده روي سيگار دقيق باشد. بر اساس آزمايشهايي كه وزارت بهداشت آمريكا بر روي كارتريجهاي توليد شده توسط يك شركت انجام داد، مشخص شد كه اندازه نيكوتين در كارتريجها كم و زياد است. حتي آنهايي كه رويشان نوشته شده بود عاري از نيكوتين هم داخلشان هنوز مقاديركمي نيكوتين اضافه كرده بودند.
۵- به زودي پدرش را در ميآورند
اين اوصافي كه برايتان تعريف كرديم، وزارت بهداشت آمريكا صلاح دانسته تا مثل ساير محصولات دخانياتي، بر روي سيگارهاي الكترونيك هم اعمال كنترل كند و رويشان برچسب بچسباند. هر چند كه اين قضيه هنوز عملي نشده است و صاحبان اين صنعت مدعي هستند كه محصولاتشان هيچ ضرري ندارد اما اگر طرف ماجرا يك وزارتخانه باشد كار نشد نداد. به جز سيگارهاي الكترونيكي، ژلهاي نيكوتين و تنباكوي زيرزباني (يا همان ناس خارجيها) هم قرار است كه مشمول اين طرح بشوند. به اين ترتيب توليد كنندگان اين محصولات موظف خواهند شد كه قبل از توليد و عرضه محصولات به بازار، چند ساعت قدم رنجه كنند به وزارتخانه و تركيبات داخل محصولشان را به افراد ذيصلاح اعلام كنند و تازه وزارتخانه آنها را در آزمايشگاه تِست كند و اگر مشكلي نداشت به آنها اجازه بدهد كه محصولاتشان را توليد كنند. متعاقباً فروش اين محصولات به افراد زير سن قانوني نيز ممنوع خواهد شد و توليدكنندگان موظف خواهند شد كه روي پاكت محصولاتشان برچسبهاي “سيگار لگد كردن” و “ريه سياه” بچسبانند و از اين جور چيزها.
۶- قابل استفاده مجدد است
برق سيگارهاي الكترونيك از باتري تأمين ميشود و تا وقتي كه اين باتري كار بكند از سيگار هم بخار در ميآيد (البته اگر دست بچه بدهيد مطمئناً راه ديگري هم براي خراب كردنش پيدا ميكند). الان كه USBخورهايش هم آمده و ميتوانيد از داخل ماشين هم سيگاربرقيتان را شارژ كنيد. علاوه بر باتري كه قابل شارژ است، كارتريجها هم قابل تعويض و پُر كردن هستند.
۷- هزينه دخانياتتان را كم ميكند
آدم سيگاري حداقل روزي يك پاكت سيگار ميكشد. اگر وينستون لايت هم بكشد كه نه خيلي اعياني است و نه خيلي اراذلي (در زماني كه اين مقاله نوشته ميشود وينستون لايت پاكتي 4500 تومان است.( 5000 تومان بود نخريد!)) اگر وينستون لايت كِش باشيد، سالي بيش از يك ميليون و ششصد هزار تومان خرج سيگارتان ميشود. (كه البته ميدانم بعضيها حاضرند كليهشان را بفروشند و اين هزينه را با طيب خاطر بدهند). اما كساني كه سيگار الكترونيك پُك ميزنند هزينهشان به مراتب كمتر است. فقط يكبار پول دم و دستك را ميدهيد و در بقيه دفعات فقط كارتريج آنرا پُر ميكنيد. مگر اينكه عاشق باشيد و دائم سيگار برقيتان را گُم و گور كنيد كه مجبور شويد باز هم آنرا بخريد و گرنه به هيچ وجه هزينهتان قابل مقايسه با سيگار معمولي نيست.
۸- هنوز در مكانهاي عمومي ميتوانيد بكشيدش
تا وقتي كه كاه دود در حلق مردم نكنيد كسي معارض سيگار كشيدنتان نيست. مشخصاً (با توجه به دانستههاي فعلي و قوانين وضع شده)، بخار بيرون دادن هيچ منافاتي با سلامت ديگران ندارد. اتفاقاً اكثر تبليغات سيگار الكترونيك هم حول و حوش همين محور ميچرخد كه شما قادريد هر جايي ميرويد سيگارتان را هم با خودتان ببريد و حتي بخارش را در صورت مردم پوف كنيد و دور هم خوش باشيد. برعكس سيگار معمولي كه تا 50 سال قبل داخل سينما و قطار و كنار رأكتوراتمي هم ميتوانستي آنرا دود كني، اما الان همه مكانهاي عمومي به روي سيگاريها بسته است. با اين حال بعضي كشورها استعمال اين نوع سيگارها را هم محدود كردهاند.
۹- براي غيرسيگاريها ضرر دارد
از سال ۱۹۶۴ تا ۲۰۱۴ تعداد باورنكردني ۲٫۵ ميليون نفر بر اثر در معرض دود سيگار بودن، جان خود را از دست دادهاند. اما هر روز كه ميگذرد به شعور اجتماعي مردم دنيا اضافه ميشود و اگر سلامت جسماني خودشان برايشان مهم نيست اما بيشتر از قديميها مراعات حال مردم را ميكنند. يكي از نشانههاي اين پيشرفت اين است كه افراد سيگاري هر جايي سيگارشان را روشن نميكنند تا كسي مجبور نباشد دود سيگار آنها را مثل هوود آشپزخانه بالا بكشد و سيگار نكشيده دچار بيماريهاي تنفسي بشود. در مورد سيگار الكترونيك اما، تاكنون اينطور استنباط ميشده كه براي ديگران ضرر ندارد. اما نيكوتين اين حرفا سرش نميشود. ميزان انتشار نيكوتين مايع خيلي كمتر از سيگارهاي معمولي است (10 برابر كمتر) و ذرات ريزي كه در بخار سيگارهاي الكترونيكي موجود است ضرر بسيار كمي براي فرد بغل دستي غيرسيگاري دارد با اين حال اين مشكل به كلي مرتفع نشده است.
۱۰- به ريهها آسيب ميزند
كسي كه سيگار ميكشد 15 تا 30 برابر يك فرد غيرسيگاري، پتانسيل مبتلا شدن به امراض ريوي من جمله سرطان ريه را دارد و استعمال تنباكو به تنهايي عامل 90 درصد از سرطانهاي ريه است. اين از سيگارهاي معمولي. حالا برسيم به سيگارهاي الكترونيكي. عليرغم اينكه كم مانده سازندگان سيگارهاي الكترونيكي، مُك زدن به محصولاتشان را باعث طول عمر زياد معرفي كنند اما نتايج تحقيقات نشان ميدهد كه استعمال اين نوع دخانيات كماكان باعث ميشود كه به بافتهاي مسير تنفسي و ريه آسيب برسد و عملكرد آن دچار اختلال شود. بر مبناي آزمايشهايي كه بر روي بخار متصاعد شده از سيگار الكترونيكي صورت گرفت، نتايج حاكي از آن بود كه اگر دو سلول مشابه را در مجاورت دود سيگار توتوني و بخار سيگار الكترونيكي قرار بدهيم، تأثيراتي مشابه بر روي هر دو سلول رخ ميدهد كه اين نشان از مضر بودن بخار سيگار برقي است.
منبع: سايت پاسارگاد تاباك